Ζωϊκά παράσιτα » Έντομα δημόσιας υγείας
ΕΙΔΗ ΕΝΤΟΜΩΝ
ΚΑΤΣΑΡΙΔΕΣ
Υπάρχουν 4 διαφορετικά είδη κατσαρίδας:
Γενικά χαρακτηριστικά:
- Βρέθηκαν απολιθώματα. Ζούσαν πριν 300 εκ. χρόνια.
- Τα περισσότερα είδη ζουν στα δάση.
- Μόνο δέκα είδη απασχολούν τη Δημόσια Υγεία.
- Η Ωοθήκη ή Ωόσακος φέρει τα αυγά σε προστατευτική μεμβράνη και είναι πολύ ανθεκτικά στα εντομοκτόνα σε σχέση με τα ακμαία.
- Είναι έντομα παμφάγα.
- Τις συναντάμε σε όλα τα μήκη και πλάτη όπου υπάρχει άνθρωπος.
- Μεταφέρουν πολλές αρρώστιες (Σαλμονέλα, Πανώλη, Τύφο, διάρροιες, έλμινθες).
- Δημιουργούν αλλεργίες (άσθμα, ερεθισμό στο δέρμα).
- Ο φιλόσοφος Πλίνιος αναφέρει και ότι λάδι και εντόσθια κατσαρίδας είχαν θεραπευτικές ιδιότητες σε πόνο αυτιών. Στην Νοτιοανατολική Ασία την χρησιμοποιούν σαν φάρμακο.
- Σε άλλα κράτη της Ν.Α. Ασίας οι κατσαρίδες είναι εκλεκτός μεζές.
- Έχει πολλούς φυσικούς εχθρούς όπως spiders και σφήκες.
- Στο σώμα τους και το κυκλοφοριακό τους σύστημα μεταφέρουν παθογόνα βακτήρια και μύκητες.
Ζημιές που προκαλούν:
- Μετάδοση ασθενειών όπως:
- - Δυσεντερία
- - Διάρροια
- - Σαλμονέλα
- Δυσάρεστη οσμή
- Αλλεργίες: Ιδιαίτερα με την σκόνη που περιέχει ξηρά περιττώματα, ή αποξηραμένα μέρη του σώματος.
- Ανησυχία: Γρατσουνιές στο σώμα μας.
Που συναντούμε κατσαρίδες:
Σε σκοτεινά μέρη με: υγρασία, οργανική ουσία, ησυχία όπως σε υπόγεια, σε αποχετεύσεις, κουζίνες, ντουλάπια με τρόφιμα, πίσω από ηλ. συσκευές όπως καφετιέρες, ηλ. κουζίνες, ψυγεία, τοστιέρες, αποθήκες χάρτου κλπ.
ΜΥΓΕΣ
Είδη μύγας:
- Musca domestica
- Stomoxys calcitrans
Γενικά χαρακτηριστικά:
Βγάζει υγρά, μυζά και μολύνει – μεταδίδει ιούς, πρωτόζωα, έλμινθες, σπόρια μυκήτων.
Τάξη: Hemiptera
Οικ: Cimidae
Είδος: Symex lectularius
Άπτερα έντομα αιμομυζητικά, χρώματος καφέ. Απαντώνται σε κρεβάτια, χαραμάδες, ταπετσαρίες. Προσβάλλουν και πτηνά.
ΣΦΗΚΕΣ
- Γνωστή η Vespa crabro
- Τρέφεται με φρούτα – σταφύλια – προνύμφες και ακμαία μελισσών και λοιπών εντόμων.
ΨΕΙΡΕΣ
Τάξη: Anoplura
Οικ: Pediculidae
- Αιμομυζητικά αρθρόποδα που τρέφονται με ανθρώπινο αίμα.
- Pediculus humans (ψείρα σώματος)
- Pediculus humans capitis (ψείρα κεφαλής)
- Pthirus pubis (ψείρα εφηβαίου). Περιοχή εφηβαίου, μασχάλες κλπ. Μοιάζει με καβούρι.
- Μεταδίδουν εξανθηματικό τύφο, υπόστροφο πυρετό και σπάνια τύφο.
- Προκαλούν εκζέματα, ερεθισμό.
- Η απολύμανση !!! στα σχολεία όχι αποτελεσματική γιατί τα ακμαία επιβιώνουν ελάχιστα.
ΚΡΟΤΩΝΕΣ (ΤΣΙΜΠΟΥΡΙΑ)
Τάξη: Acarina
Οικ: Argasidae – μαλακά τσιμπούρια
Οικ: Ixodidae – σκληρά τσιμπούρια
- Γναθόσωμα, χειληκέρατα, υπόστωμα, προσακτρίδες.
- Καλυμμένα στη βλάστηση τα σκληρά τσιμπούρια.
- Οι εξάποδες μικροσκοπικές προνύμφες προσκολλώνται σε σπονδυλωτούς ξενιστές και μυζούν αίμα. Οι νύμφες φέρουν τέσσερα ζεύγη ποδών.
- Παρασιτούν σε θηλαστικά, πτηνά και ερπετά.
- Ο άνθρωπος είναι τυχαίος ξενιστής.
Βιολογικά χαρακτηριστικά και υγειονομική σημασία
- Επιμονή στην απομύζηση αίματος
- Ευρύτατη γεωγραφική διασπορά
- Πολύ σκληρό και ανθεκτικό σώμα
- Απουσία φυσικών εχθρών
- Πολλούς ξενιστές
- Μακροβιότητα (ζουν μέχρι 14 χρόνια)
- Μεγάλη αναπαραγωγική ικανότητα. Γεννούν μέχρι 18000 αυγά. Σε αρκετά είδη παρατηρείται παρθενογένεση.
- Μυζούν αίμα σε όλα τα στάδια ανάπτυξης
- Αντέχουν στην έλλειψη τροφής (μέχρι 7 έτη)
Υγειονομική σημασία
- Σοβαρές δερματίτιδες
- Μυζούν πολύ αίμα και προκαλούν αναιμίες στα ζώα
- Είναι ξενιστές παθογόνων πρωτόζωων, Πιροπλάσμωση, Ρικέτσιες, Σπειροχαίτες(υπόστροφος πυρετός), μεταδίδουν αρμποϊούς που προκαλούν εγκεφαλίτιδες
- Με το σάλιο τους μεταδίδουν τοξίνες που προκαλούν μέχρι παράλυση
ΨΥΛΛΟΙ
- Τάξη: Siphanoptera
- Είδη: Περίπου 2500: (Pulex irritans ψύλλος του ανθρώπου, Ctenocephalides canis – σκύλων, Ctenocephalides felis – γατών, Xenopsylla cheopis – τρωκτικών)
- Είναι εκτοπαράσιτα αιμομυζητικά αρθρόποδα που παρασιτούν σε θηλαστικά και πτηνά.
- Τα αρσενικά άτομα διακρίνονται εύκολα από τα θηλυκά διότι έχουν το άκρο της κοιλιάς ανασηκωμένο.
- Μεταδίδουν Πανώλη – Ενδημικό τύφο και Μελιταίο πυρετό. Τα περιττώματά τους μεταφέρουν μολύσματα και παραμένουν μολυσματικά περισσότερο από έναν χρόνο.